Edukacja w ruchu. Ruch w edukacji

Edukacja w ruchu. Ruch w edukacji

Ruch towarzyszy wszystkim żywym organizmom. Jest nieodłącznym towarzyszem życia człowieka. Ruch to naturalna i podstawowa forma aktywności człowieka. Ma również niebagatelny wpływ na prawidłowy rozwój organizmu człowieka w sensie biologicznym i kluczowy wpływ na rozwój procesów intelektualnych. Badania naukowe potwierdzają zależność harmonijnego przebiegu procesów intelektualno-emocjonalnych od przebiegu procesów ruchowych.

Dziecko uczy się i poznaje świat przez ruch. W wielu publikacjach naukowych podkreśla się rolę ruchu szczególnie na etapie przedszkolnym i wczesnoszkolnym jako potrzebę rozwojową. Z obserwacji jednakże wynika, że ruchu potrzebują także uczniowie starsi. Wszyscy uczniowie bardzo chętnie biorą udział w lekcjach, na których ruch jest jedną z aktywności lekcyjnych. Zachęcamy do przejrzenia działań, które mamy nadzieję zachęcą Państwa do wykorzystania ruchu w edukacji.

Open space i myślowe kapelusze, czyli wędrujemy po klasie by określić cechy bohatera lit.

Kiedy pierwszy raz usłyszałam o otwartej przestrzeni (open space) w organizowaniu spotkań rozwiązujących problem w dużych przedsiębiorstwach, od razu pomyślałam, że ta metoda może przydać mi się na lekcji.

Zasady open space to:
1. Ktokolwiek przyszedł, są to odpowiednie osoby.
2. O której się zacznie, to się zacznie.
3. Jako się skończyło, to koniec.
4. Cokolwiek wyszło jest jedynym, co mogło wyjść.

Open space to także jedno prawo. Nazywa się ono Prawem dwóch stóp: Jeśli w jakimkolwiek momencie znajdziesz się w sytuacji, w której nie korzystasz ani nie dajesz od siebie wartości, idź gdzie indziej." W świecie korporacji i biznesu organizator przedstawia temat spotkania oraz zaprasza każdą osobę, dla której jest ważny poruszany aspekt zagadnienia, aby wzięła odpowiedzialność i poprowadziła spotkanie na temat. W klasie uznałam, że każdy jest ekspertem, bo przeczytał lekturę i jego praca ma polegać na tym, by do odpowiedniej kieszeni opatrzonej kolorem kapelusza i instrukcją, co ma się w niej znaleźć, wrzucić swoją propozycję.

Metodę 6 myślowych kapeluszy E.de Bono wykorzystałam przy charakterystyce postaci Nemeczka z lektury „Chłopcy z placu Broni” F. Molnara.

Kapelusze oznaczały:
-biały - fakty z życia bohatera,
- czarny - oskarżenie- wady Nemeczka,
- zielony - kreatywność- sytuacje, w których bohater mógł zachować się inaczej,
- czerwony- emocje jakie wywołuje w nas Erno,
- żółty- obrońca- zalety Nemeczka.

Ruch na lekcji służył aktywizowaniu uczniów, a także spowodował, że to ich aktywność była motorem lekcji. Postanowiłam, że w ten sposób ożywię lekcję związaną ze żmudnym pisaniem charakterystyki głównego bohatera. Uczniowie wrzucali swoje propozycje do kieszeni opatrzonej kolorem kapelusza. Jedna osoba z klasy wyciągała kartki prezentujące fakty o bohaterze na podstawie lektury i czytała je, a chętni uczniowie z klasy układali zdania. Zauważyłam, że najwięcej błędów pojawiło się przy prezentacji faktów.  Pisanie charakterystyki podzieliliśmy wg koloru kapeluszy. Biały pojawił się w przedstawieniu bohatera. Następnie zajęliśmy się cechami charakteru i usposobienia. Uzasadniliśmy 3 cechy korzystając z cech i przykładów włożonych do kieszeni z kapeluszem zielonym, żółtym i czarnym. W ocenie bohatera wykorzystaliśmy zgromadzone informacje w kieszeni z kapeluszem czerwonym.

Na innych przedmiotach kieszenie mogą służyć do zapisania pytań kluczowych związanych z celem lekcji. Uczniowie mogą do nich wrzucać swoje odpowiedzi. Następnie, wraz z nauczycielem i innymi uczniami, można w grupach opracować odpowiedź biorącą pod uwagę rozwiązania różnych osób.

Gra w klasy jako sposób na odmianę rzeczownika

Jak powtórzyć wiadomości o rzeczowniku by nie zanudzić uczniów? Zagrać w klasy, użyć kostki do gry i zaproponować pracę w grupach na dworze. Nie miałam kredy, więc wykorzystałam zadrukowane po jednej stronie kartki do napisania pierwszych liter przypadków. Poprosiłam by uczniowie podzielili się na zespoły i przystąpiliśmy do powtórzenia. Najpierw uczeń rzucał kostką i skakał o tyle pól, ile wyrzucił. Gdy zatrzymał się na polu z literą przypadka, osoba stojąca za nim w kolejce podawała wyraz oraz liczbę, np uczeń stanął na polu D, usłyszał, że ma podać formę wyrazu linijka w lmn, uczeń podawał odpowiednią formę wyrazu- linijek. Grupa sprawdzała poprawność. Każdy liczył sobie punkty. Po wykonaniu kilku rund zmodyfikowałam zasady. Wyrzucona liczba oczek, jeśli była parzysta, oznaczała podanie rzeczownika pospolitego, a nieparzysta- własnego. Rzeczownik był nadal podawany przez osobę z kolejki, a osoba skacząca odmieniała go.

Grę można wykorzystać na matematyce do ćwiczenia tabliczki mnożenia- na kartce zapisujemy cyfry, skaczący uczeń, gdy stanie na polu z cyfrą słyszy od następnego ucznia w kolejce następną cyfrę, którą musi pomnożyć i podać wynik. Osoby z grupy sprawdzają poprawność wykonanego zadania. Na języku angielskim można zapisać zaimki osobowe i podawać do nich zaimki dzierżawcze. Na kartce można też zapisać po jednym wyrazie z danego obszaru słownictwa- uczeń, który stanie na polu z wyrazem  restauracja, wymienia wyraz kojarzący mu się z restauracją- kelner, taca, talerz, napiwek itd.

Makieta miejsc związanych z lekturą oraz spacer figurkami po tych miejscach śladem wydarzeń

Uczniowie przygotowali makiety. Były to plac Broni, ulica Marii, ulica Pawła, szklarnia ,ogród i mieszkanie Nemeczka. Lekcję przygotowałam w taki sposób, by uczniowie samodzielnie ustawili elementy. Musieli odwołać się do znajomości tekstu i wykazać wiedzą na temat położenia placu pomiędzy ulicami Marii i Pawła. Po ustawieniu zajęliśmy się przydziałem ról. Osiem figurek z klocków Lego podzieliłam między 8 osób, wyodrębniliśmy grupę Czerwonych Koszul i grupę chłopców z placu. Uczniowie wskazywali wydarzenia z lektury i przesuwali figurki do wybranych miejsc. W danym miejscu figurki zatrzymywały się, a uczniowie wskazywali na wydarzenia oraz wartości, które pojawiły się w związku z sytuacją.

Na przyrodzie, biologii można wykorzystać pomysł do wykonania modelu środowiska przyrodniczego np. wód słodkich i zobrazowania tego jakie organizmy żyją w danym środowisku. Na geografii można wykonać makietę danego krajobrazu i zaznaczyć jego ważne elementy, a następnie przemierzać przestrzeń krajobrazu ludzikiem i informować o tym, gdzie jestem, dlaczego jest to ważne dla tego typu krajobrazu. Zbudowana makieta na języku obcym pozwoli rozszerzyć słownictwo związane z miejscami. Również można wykorzystać ludziki do przemierzania miejsc i opowiadania co widzą, w jakim kierunku idą, co jest po prawej i lewej stronie. Makieta może być też pomocna przy opisie miejsc na języku polskim.

Dyktando na plecach

Dyktando na plecach sprawdzi się, gdy chcemy w ruchu powtórzyć pisownię wyrazów, np spełniających daną zasadę. Uczniowie ustawiają się jeden za drugim w taki sposób by utworzyć krąg. Nauczyciel lub uczniowie po kolei podają wyraz. Ważne, aby był to wyraz z jedną "pułapką ortograficzną." Uczeń zapisuje na plecach kolegi stojącego przed nim literę, która może być problemem w zapisie danego wyrazu, np RÓJ- uczeń zapisuje na plecach Ó, RZEKA- uczeń zapisuje RZ. Osoba, której na plecach zapisywany jest wyraz, czuwa nad poprawnym "odczytaniem" litery. Następnie nauczyciel lub uczeń dyktujący wyraz podaje właściwą literę i zasadę spełniającą ten zapis. Możemy dodatkowo poprosić uczniów by liczyli wyrazy poprawnie zapisane przez siebie lub ucznia piszącego na plecach. Dyktando w ruchu to jest to!

Możemy także zadawać pytania zamknięte, na każdym przedmiocie,  a uczniowie piszą na plecach kolegi odpowiedź. Na matematyce można ćwiczyć tabliczkę mnożenia w taki sposób.

Ortograficzno- gramatyczne powtórki w ruchu, czyli naukowe przechadzki po klasie

Klasę okleiłam wyrazami z trudnościami ort. w myśl zasad poznanych w kl. 1-5. Każdy z uczniów dostał kartkę z zapisanymi poleceniami. Zadaniem uczniów było znalezienie wyrazu, który zgodny byłby z poleceniem napisanym na kartce. Uczniowie chodząc po klasie znajdywali wyrazy i wpisywali je na kartce, przy podanym poleceniu. Wskazałam również zasadę, że podczas tej lekcji korzystamy z zasobów koleżeńskich. Zatem praca jest samodzielna, ale gdy brakuje nam wiedzy, by ustalić odpowiedź, to możemy zapytać drugiego ucznia.

HAŁASOWAĆ

ROZHUŚTAĆ

ZEGARMISTRZ

KOŁNIERZ

GRABIEŻ

ODZIEŻ

WIATRÓWCE

HAMUJĘ

RÓW

WSUWKA

AFRYKI

JEŻELIBY

SCHOWAĆ BY

ŹRÓDŁO

WŁOSKI

ZHARMONIZOWAĆ

CHCIAŁBYŚ

ŁŻE

MROŻONKA

MORZE

FINKA

DRUH

ÓSMY

BOGACTWO

DOWODZI

PARASOLKĘ

WATAHĄ

DRZEWOM

IDĘ

NAMALUJĄ

ZROBILIBYŚCIE

1. Bezokolicznik rozpoczynający się literą h.

2. Synonim wyrazu „rozbujać się.”

3. Nazwa zawodu związana z odmierzaniem czasu.

4. Rzeczownik rodzaju męskiego zakończony na -erz.

5. Rzeczownik rodzaju żeńskiego zakończony na -eż.

6. Rzeczownik w miejscowniku.

7. Czasownik w 1 os. lp czas teraźniejszy z literą h.

8. Wyraz z ó wymiennym.

9. Rzeczownik pochodzący od czasownika wsuwać.

10. Nazwa w dopełniaczu lp.

11. Spójnik z końcówką by.

12. Bezokolicznik z końcówką by.

13. Rzeczownik z ó niewymiennym związany z wodą.

14. Przymiotnik od rzeczownika Włochy.

15. Czasownik, którego druga litera to h.

16. Czasownik w 2os. lp rodz. żeński.

17. Synonim  wyrazu kłamie.

18. Wyraz z ż wymiennym na zi.

19. Rzeczownik, od którego przymiotnik to morski.

20. Mieszkanka Finlandii.

21. Jedyny wyraz zakończony na h.

22. Liczebnik porządkowy rozpoczynający się na ó.

23. Coś co ma bogaty.

24. Co robi dowódca?

25. Rzeczownik zakończony w bierniku lp na samogłoskę nosową.

26. Rzeczownik zakończony w  narzędniku lp na samogłoskę nosową.

27. Rzeczownik w celowniku lmn.

28. Czasownik w 1 os. lp cz.teraźniejszy.

29. Czasownik w 3os. lmn cz. przyszły.

30. Czasownik w 2 os. lmn rodz. męskoos.

W taki sposób można zorganizować powtórzenie na każdym przedmiocie. Na matematyce czy fizyce można podać uczniom gotowe wyniki, a treść zadań umieścić na ścianach. Żeby je zapisać na karcie pracy, będą musieli policzyć zadania.

Podchody po mieście do lektury

Treść każdej niemal lektury nadaje się do wykorzystania do gry w podchody. Wykorzystałam „Chłopców z placu Broni.” Zapytałam uczniów kto chce być w obozie Feriego Acza, a kto w obozie Janosza Boki. Klasa podzieliła się na dwie grupy, każda z nich otrzymała flagę. Czerwonoskórzy dostali flagę czerwoną, a chłopcy z placu Broni flagę zielono- czerwoną. W trzymaniu flagi wymieniali się, a niosący ją miał za zadanie iść na czele grupy. 

Drużyna Boki otrzymała 20 pytań do lektury i miała się schować za szkołą, a drużyna Czerwonoskórych wyruszyła w drogę. Opiekę nad jedną drużyną powierzyłam mamie ucznia, druga -była pod moją opieką. Drużyna Czerwonoskórych wskazywała kierunek ucieczki do swojej bazy rysując strzałki lub inne komunikaty kredą. Czasami pojawiały się strzałki mylące kierunek. Zadaniem uczniów było przygotowanie również zadań, które nawiązywały do treści lektury i przy niektórych zadaniach pozostawanie kartki przyciśniętej kamieniem, z zapisanym zadaniem. Dodatkowym zadaniem było znalezienie kamieni na trasie, co też miało wpływ na upływ czasu, a w mieście nie jest to łatwym zadaniem. Każdy z uczniów miał więc zajęcie. Zadania jakie pojawiły się na drodze obu drużyn to m.in.:

- wyjmijcie z kieszeni po lewej stronie ciała wszystkie przedmioty i policzcie je (nawiązanie do zawartości kieszeni chłopców w lekturze),

- przez minutę zatrzymajcie się i policzcie wszystkie samochody, na parkingu i na ulicy, które mają kolor zielony i czerwony (nawiązanie do barw flagi chłopców z obozu Boki),

- podejdźcie do wybranej osoby na ulicy i pożyczcie jej miłego dnia ( nawiązanie do życzliwości węgierskich uczniów),

- zatańczcie taniec zwycięstwa (zwycięstwo chłopców w walce na placu),

- pokażcie przez minutę jak walczycie ze sobą (wcielenie się w rolę walczących obozów),

- każda osoba z grupy niech wykona 3 kulki z liści (nawiązanie do kulek kitu),

- napiszcie do czego służy kit i przez 30 sekund udawajcie, że go żujecie

 (nawiązanie do Związku Zbieraczy Kitu).

To tylko niektóre z zadań, ale wniosły sporo radości do lekcji. Bazę obozu Czerwonych Koszul wyznaczyłam na przystanku tramwajowym. Uczniowie w tym miejscu wskazywali elementy świata przedstawionego. I na tym zadaniu przyłapała nas drużyna Boki. 

Role odwróciły się. Nasza drużyna wykonała zadania sprawdzające rozumienie lektury i ruszyła w poszukiwaniu bazy drużyny Feriego Acza.

Baza została wykonana pod szkołą. 

Uczniowie po lekcji powiedzieli, że była to najfajniejsza lekcja w szkole. Mogę podzielić ich pogląd, bo to co do tej pory było zapisywaniem lub rysowaniem teraz stało się przygodą. Nie bez znaczenia jest także porcja ruchu, elementy zabawy i rywalizacji, a także współpraca w grupie. Grę terenową również uda się opracować do każdego przedmiotu i każdej partii materiału.

Jak zachęcić uczniów do napisania interpretacji dzieła sztuki?

 Zrobić to w biegu!

Uczniowie dobrali się w zespoły trzyosobowe. Wyznaczyliśmy miejsce startu pod pomnikiem, a miejsce zapisywania prac było w pewnej odległości od niego. Uczniowie mieli samodzielnie zapisać interpretację obrazu Liz Wright "Sam w mieście." Gdy jedna osoba biegła do kartki zespołu, pozostałe dwie układały kolejne zdanie posiłkując się kryteriami sukcesu. Osoba, która zapisała zdanie, biegła z powrotem, a gdy dobiegła do zespołu, wybiegała kolejna osoba. Czynność była powtarzana dopóki nie zostały wyczerpane wszystkie kryteria sukcesu. Po napisaniu uczniowie mogli sprawdzić swój zapis i skorygować ewentualne błędy. Później wyrywkowo odczytaliśmy sobie poszczególne elementy interpretacji obrazu. Uczniowie poproszeni o refleksję powiedzieli, że w takiej formie i pisanie może być przyjemnością. A sam obraz  spowodował, że chętnie się zatrzymali i poddali refleksji.

Chodnikowa powtórka gramatyki

Zaproponowałam klasie chodnikową powtórkę gramatyki po klasie 5. Uczniowie otrzymali ubiegłoroczne podręczniki do języka polskiego i losowali temat materiału, który mieli przygotować. Ich zadaniem było sporządzenie notatki graficznej do tematu oraz propozycja zadania, które chcieliby zobaczyć na sprawdzianie. Uczniowskie powtórki umieściłam w aplikacji Sway Microsoft.

https://sway.office.com/IFXbJ5GyG69oSu5x

Uczniowie otrzymali link i na podstawie przygotowanych przez siebie materiałów powtórzyli materiał. Zadania, które stworzyli były na sprawdzianie. Lekcja odbyła się na przylegającym do szkoły skwerze. Uczniowie mogli konsultować między sobą pomysły, sami dobierali sobie miejsce do pracy- jedni woleli w cieniu, inni na słońcu, jedni chcieli usiąść na ławce, inni leżeli na chodniku. Każdy sposób pracy był dobry, bo prowadził do celu.

Lekcja budowania namiotów w parku

Lekcje wprowadzające jakąś formę wypowiedzi są zwykle nudne. Uczniowie nie cierpią samej czynności pisania. Wpadłam wiec na pomysł by zanim napiszą mogli wykonać. I tak na lekcję w parku uczniowie zabrali koce, sznurki i plecaki. Bez podpowiedzi nauczycielskich mieli wykorzystać je do zbudowania namiotów. Pracowali dwójkami przy dowolnym pniu drzewa. A potem w namiotach zapisali instrukcję powstania tegoż. Lekcja, na której za pomocą sznurka koca, plecaka i pnia drzewa trzeba było zbudować namiot i zapisać instrukcję jego tworzenia, stała się początkiem poszukiwań piątoklasistów dotyczących historii Elbląga. Uczniowie selekcjonowali informacje zawarte na stronach internetowych i w książkach, tworząc ciekawe pytania i odpowiedzi na temat historii rodzimego miasta. A działo się to we własnoręcznie zrobionym namiocie.

Stacje zadaniowe ożywią każdą lekcję

Stacje zadaniowe to metoda aktywizująca, która polega na zmianie zadań, sposobu ich wykonania oraz zmianie miejsca ich wykonania.  Stosuję te metodę pracy bardzo często. Uczniowie mogą pracować pojedynczo, dwójkami lub w grupach. Zależy to od ilości stacji, czyli zadań do wykonania i decyzji nauczyciela. Jeśli zaplanowana jest praca w grupach uczniowie przed wejściem do klasy losują odpowiednią grupę. Do losowania można zrobić numerki z cyframi- wylosowana 6 oznacza, że uczeń siada w ławce oznaczonej cyfra 6. Na każdej ławce – stacji jest zadanie do wykonania dla uczniów. Uczniowie wykonują zadanie na kartce i zostawiają je na ławce z oznaczeniem stacji, a mogą także wykonać je na kartce lub w zeszycie i zabrać ze sobą. Sposób polegający na zostawieniu wykonanego zadania proponuję by uczniowie sprawdzili poprawność zadnia wykonanego przez poprzednie grupy. Jeśli w zadaniu pojawiły się błędy, wtedy grupa zamieszcza notatkę i proponuje swoje rozwiązania. Uczniowie mogą odwiedzać stacje w dowolnej kolejności. Jeśli to praca w grupach, to trzeba poczekać aż stanowisko będzie wolne. Natomiast jeśli uczniowie pracują w parach lub pojedynczo i zapisywane rozwiązania zdań są zabierane, to może być kilkoro uczniów przy jednej stacji. Zmiana stacji następuje po wykonaniu zadania. Niektórzy nauczyciele preferują również mierzenie czasu, koniec wyznaczonego czasu oznacza przeniesienie się do innej stacji. Nauczyciel czuwa nad przebiegiem pracy, pomaga, naprowadza uczniów, jeśli jest taka potrzeba, a na koniec sprawdza z uczniami poprawność wykonanych zadań.

Oto przykładowe zadania zaproponowane do pracy w grupach metodą stacji przy omawianiu "Opowieści wigilijnej." Zadaniem uczniów było zredagowanie krótkich form wypowiedzi: ogłoszenia, zaproszenia, zawiadomienia i kartki świątecznej. Najlepiej wydrukować dwustronnie- po jednej stronie znajduje się zadanie, po drugiej ściąga z informacjami na temat tego, co powinna zawierać wypowiedź.

Napisz zaproszenie na kolację wigilijną do Scrooge’a. Zaproś na nią rodzinę Roberta Cratitcha.

  Ważny wyraz: zapraszam

Kto?, kogo?, gdzie?, kiedy?, po co?

Wciel się w Scrooge’a  i napisz życzenia świąteczne dla Freda.

Napisz czego Scrooge może życzyć siostrzeńcowi z okazji świąt Bożego Narodzenia.

  Zawiadom mieszkańców Londynu o zmianie jaka zaszła w Scrooge’u podwpływem przyjrzenia się swojemu życiu.

Ważny wyraz: zawiadamiam

Kto?, kogo?, gdzie?, kiedy?, po co?

Napisz ogłoszenie o sprzedaży kantoru „Scrooge i Marley.”

Ważny wyraz: sprzedam, kupię

Opisz przedmiot ogłoszenia, napisz proponowaną cenę, informację na temat ewentualnej możliwości negocjacji, informacje kontaktowe.

Podczas tej lekcji uczniowie pracowali w grupach korzystając ze światła świec. Miało być to nawiązaniem do realiów w jakich pracowano w XIX wieku.

Metoda może być wykorzystywana na dowolnym przedmiocie. Nie tylko do powtórzenia treści, ale także wyćwiczenia pozyskanych umiejętności.

Escape room (pokój zagadek) na lekcji języka polskiego

Wychodząc naprzeciw klasowemu ożywieniu związanemu z zabawami w pokojach zagadek, postanowiłam stworzyć w klasie pokój zagadek, który pozwoli uczniom zorientować się w tym, co pamiętają z kształcenia literackiego po klasie 4. Przed wejściem do klasy uczniowie zostali dobrani w grupy poprzez losowanie kartek z numerkami. Każda z grup otrzymała podręcznik do kształcenia literackiego z kl. 4 oraz list o tej treści:

Drodzy Uczniowie!

Wakacje się skończyły. Nadszedł wrzesień i czas porzucić beztroskę, zabawę i wrócić na szkolny tor. Wierzę, że poradzicie sobie z tym, choć na razie zapewne nie jest to czymś upragnionym, na co czekacie z niecierpliwością. 

Przed Wami zadanie, które będziecie musieli rozwiązać by otrzymać klucz. Klucz ten pasuje do skrzynki, w której… czeka na Was niespodzianka oraz odpowiedź na pytanie, które na pewno nurtuje każdego z Was- po co chodzimy do szkoły? Rozwiążcie zadania i zaznaczcie poprawne odpowiedzi. Litery, które znalazły się przy poprawnej odpowiedzi ułożą hasło. Po zapisaniu go idźcie w miejsce, które wskazuje hasło. Nie zapomnijcie swojej gotowości do wyjścia zgłosić nauczycielowi.

Próbujcie swoich sił i w zeszycie zapisujcie to, z czym jeszcze nie do końca dobrze sobie radzicie. Życzę Wam powodzenia.

ZADANIE 1

1.    Tolerancja, tolerować, tolerancyjny to wyrazy:

K   bliskoznaczne

S    pokrewne

2.    Wyrazy bliskoznaczne to:

P kura, kogut, kurczak

R  dom, domek, podomka

K dom, chata, kamienica

O dobry, zły, głupi, mądry

3.    Zgrubienia to:

L psisko, dzieciuch, kocisko

M psisko, maluszek, dzieciątko

U ojczulek, córeczka, kociątko

I gazetka, serwetka, kaczuszka

4.    „Obłoki wolno suną wpław jak rozsypane piórka gęsie”- to przykład:

M epitetu

E porównania

C uosobienia

5.    Zdrobnienia to:

J Basieńka, Zosieńka, dom

K domek, koszyczek, psisko

P   Zosieńka, domek, chlebuś

W mysz, myszka, mrówka

6.    Adresat wiersza to:

I osoba, do której skierowany jest utwór

P podmiot liryczny

B narrator

7.    W baśni występują:

D bohaterowie fantastyczni, magiczny przedmiot, wydarzenia oparte na faktach

K bohaterowie fantastyczni, magiczny przedmiot, przesłanie

T bohaterowie realistyczni, określony czas, przesłanie

R czas, określone miejsce, wydarzenia oparte na faktach

Hasło to SKLEPIK. Uczniowie zgłaszają się do sklepiku, gdzie sprzedawczyni ma dla nich kolejną kopertę, a w niej list o treści:

ZADANIE 2

Udało się! Dobrze odgadliście miejsce, w którym znajduje się  kolejna zagadka. Przed Wami kolejne zadanie. Gdy skończycie pracę, podejdźcie do nauczycielki.

1.We fragmencie wiersza „Ptasie radio” Juliana Tuwima podkreśl wyrazy dźwiękonaśladowcze.
Na to wróbel zaterlikał:
"Cóż to znowu za muzyka?
Muszę zajrzeć do słownika,
by zrozumieć śpiew słowika.
Ćwir ćwir świrk!
Świr świr ćwirk!
Tu nie teatr
ani cyrk!
Patrzcie go! Nastroszył piórka!
i wydziera się jak kurka!
I tak zaczął ćwirzyć, ćwikać,
ćwierkać, czyrkać, czykczyrikać,
że aż kogut na patyku
zapiał gniewnie: "Kukuryku!"

2.We fragmencie wiersza Józefa Ratajczaka pt. „Lalki” podkreśl pięć epitetów.
Lalki są żywe, wesołe i nieszczęśliwe.
Lalki mają bardzo smutne miny,
kiedy sypią się z nich trociny.
Lalki kryją główki w poduszki,
opłakują wyłamane nóżki.

3. Wskaż uosobienia w podanych zdaniach.

Słońce leży na brzuchu.

Niebo myśli, że kwiaty rosną na łące.

Sufit snuje marzenia.

Pies biegnie do pana.

Lis nauczył się pisania.

4. Do wyrazów dopisz antonimy.

mądry

słodki

wejść

kupić

5. Zapisz rymy, które pojawiły się w wierszu. Podkreśl jeden wers wiersza.

Rym znaleźć do kota-

nietrudna robota,

rym znaleźć do krowy-

pomyślcie… gotowy,

rym znaleźć do żuka

to żadna jest sztuka.

6. Skreśl wyrazy, które nie tworzą prawdziwych zdań.

Osoba mówiąca w wierszu to narrator/ podmiot liryczny/ autor.

Narrator pisze/ opowiada/ wymyśla o wydarzeniach.

Elementy świata przedstawionego to czas/ przedmioty magiczne/ miejsce/ bohaterowie/ układ wydarzeń/ dialogi.

Dialog jest prowadzony przez jedną/dwie/trzy osoby, a monolog przez jedną/ dwie/trzy osoby.

Nastrój utworu może być smutny/trudny/ciekawy/wesoły/podniosły/malowniczy.

Wydarzenie realistyczne są zmyślone/ mogą występować w rzeczywistości.

Puenta to but do tańca/ zakończenie utworu w skrócie wyrażające jego sens/ osoba mówiąca w wierszu.

Legenda to prawdziwa/zmyślona opowieść przekazywana z pokolenia na pokolenie. Dotyczy ona historycznych miejsc/ osób/ wydarzeń.

Sprawdzam zadanie, wskazuję uczniom poprawne i błędne odpowiedzi, a oni zapisują w zeszytach hasła i podkreślają odpowiednim kolorem, w zależności od swojej wiedzy (zielony, pomarańczowy, czerwony).

Następnie czytam zagadkę.

Może być z drzwiami
lub rozsuwana.
W niej zawsze chowamy
swoje ubrania.

Choć ma cztery rogi
nikt się go nie boi.
Choć ma cztery nogi
zwykle w miejscu stoi.

Bardzo proszę wszystkie dzieci,
by rzucały do mnie śmieci.

W każdej klasie mieszka.
Jasne ma oblicze.
Często na niej piszę,
rysuję lub liczę.

Jej rozwiązanie to miejsce ukrycia kolejnej koperty z wiadomością:

ZADANIE 3

Dobrze poradziliście sobie z odszukaniem kolejnej koperty z zadaniem. Brawo! Przed Wami ostatnie zadanie, które doprowadzi Was do tajemnego klucza, którym otworzycie wszystkie drzwi.

1.    Zapisz kilka wyrazów z języka potocznego.

2.    Podkreśl ożywienia. Zaznacz, że podane wersy to cytaty.

Czy ta kwoka proszę pana była dobrze wychowana?

Cyprysy mówią, że to dla Julietty.

Po ciemnych wodach pełzną świateł złote żmije.

A wieczorami w prądach zatok noc liże morze słodką grzywą.

Uczniowie znowu podchodzą do nauczyciela i tam czeka na nich skrzynka wypełniona cukierkami. Nauczyciel prosi grupę by jeszcze raz przeczytała list nr 1. Uczniowie szybko zreflektują się, że to nie o cukierki chodzi. Na dnie skrzynki umieszczam napis WIEDZA i on jest tym kluczem do wszystkich drzwi. Na koniec lekcji uczniowie uzasadniają po co, oprócz zdobywania wiedzy, przychodzą do szkoły.

Ten lekcyjny pokój zagadek jest trochę inny niż tradycyjny- uczniowie opuszczają salę lekcyjną, nie ma również szyfru, który pozwoliłby otworzyć skrzynkę z zamkniętym kluczem, ale ważna jest zabawa, zaangażowanie i powtórzenie wiadomości w ruchu. Warto przygotować kartę odpowiedzi i wręczyć ją grupie, a konsultować z uczniami to, co sprawiło im szczególną trudność lub czego nie rozumieją. Pokój zagadek można przygotować na każdym przedmiocie i może pomóc w powtarzaniu i utrwalaniu treści.

Poczęstuj się zaimkiem!

Do wykonania gry wykorzystane zostały pudełka po czekoladkach oraz wydrukowane zaimki. W zagłębieniach na cukierki pojawiała się kartka z zapisanym zaimkiem. Zadaniem ucznia było wykonanie rzutu (kostką lub małą piłeczką) do wybranego zagłębienia pudełka, w którym umieszczony był zaimek. Rzut do zagłębienia najczęściej odbywał się na stojąco. Prosiłam również uczniów o to, by obierali sobie zagłębienie, w które trafią kulka lub kostką, a to wymagało niejednokrotnie wielu zabiegów, czasami nawet akrobatycznych.

Rzucający określał jaką część mowy zastępuje zaimek. Odpowiedź ucznia była sprawdzana przez resztę drużyny. W ten sposób kształtowaliśmy rozpoznawanie zaimków oraz powtórzyliśmy informacje na temat rzeczownika, przymiotnika, przysłówka i liczebnika. Gdy każdy uczeń zgromadził 5 kartek z zaimkami, układał z nimi zdania. W miejsce zaimków wklejał kartki, które zdobył w grze.

W zagłębieniach po czekoladkach mogą znaleźć się przykłady tabliczki mnożenia lub wyniki pochodzące z tabliczki mnożenia. W ten sposób można też zorganizować powtórzenie materiału z wielu przedmiotów.
W zagłębieniu powinno się znajdować zagadnienie, a zadaniem ucznia powinno być wyjaśnienie pojęcia.

Podejdź do koła fortuny i uzyskaj informacje na temat polskich noblistów

Lekcja w ruchu z wykorzystaniem koła fortuny realizowała lekcyjny cel ćwiczeń utrwalających odmianę liczebników złożonych i pozyskanie informacji na temat polskich laureatów Nagrody Nobla. Wykorzystałam do utworzenia go aplikację Wheel Decide. Uczniowie podzieleni na grupy na zmianę podchodzili do koła i "kręcili" nim.  Wylosowane zdanie mieli zapamiętać, do zapisania liczebnika mogli mieć coś do zanotowania. Zdanie wypowiadali w grupie, a pozostali uczniowie mieli je zapisać. Przed rozpoczęciem gry uczniowie otrzymali informację, że w podanych zdaniach znajdują się również błędy, które należy poprawić, a liczby muszą zostać zapisane jako wyrazy. 

Nauka połączona z zabawą i rywalizacją rozpoczęła się. Ponownie wylosowane zdanie było anulowane i uczeń miał prawo ponownie zakręcić kołem.

Link do koła fortuny o polskich laureatach Nagrody Nobla

Koło fortuny można wykorzystać na każdym przedmiocie wpisując albo informacje na jakiś temat, albo pytania, na które uczniowie odpowiadają.

Runda po klasie

Do powtórzenia i utrwalania używam techniki oceniania kształtującego nazywanej rundą. Polega ona na tym, że uczniowie podchodzą do siebie i przekazują informacje, których się nauczyli. Może być to jeden element lekcji np. przysłowie z wyjaśnieniem lub związek frazeologiczny, a może temu towarzyszyć pytanie nauczyciela: opowiedz koledze/koleżance czego się dziś nauczyłaś/nauczyłeś? Uczeń A opowiada uczniowi B, a uczeń B opowiada uczniowi A, następnie uczeń A idzie do ucznia C i opowiada mu o tym, czego dowiedział się od ucznia B, a uczeń B uczniowi D opowiada czego nauczył się od A. Runda może być prowadzona przy dowolnej liczbie osób. Każdy z uczniów wybiera coś innego i w ruchu podczas spacerów po klasie można utrwalić sporo materiału. Technika warta wykorzystania na każdym przedmiocie.

W prawym czy w lewym kącie jest właściwa odpowiedź?

Podobnie, jak rundy po klasie, techniki kąta (tak ją w skrócie nazywam) używam do powtarzania i utrwalania wiadomości. Dzielę klasę na 2 grupy, które stoją naprzeciw siebie. Ustalamy, że kąt lewy jest odpowiedzią TAK, a kąt prawy odpowiedzią NIE. Zadaniem uczniów z jednej grupy jest zadanie pytania zamkniętego uczniom drugiej grupy. W zależności od odpowiedzi uczniowie grupy przeciwnej stają w odpowiednim kącie. Każdy uczeń podejmuje samodzielną decyzję o pojawieniu się w odpowiedniej grupie. Uczeń zadający pytanie musi skomentować odpowiedź. Wyjaśnia w niej dlaczego jest poprawna lub błędna. Następnie role odwracają się i uczniowie udzielający odpowiedzi są tymi, którzy zadają pytanie. Technika sprawdzi się na każdym przedmiocie.

Namaluj ogród na śniegu i poskacz na skakance

Omawianie lektury rozpoczęliśmy od tytułu. Uczniowie podczas czytania mieli zaznaczyć opisy miejsc zawarte w lekturze. Uczniów podzieliłam na 3 grupy. Jedna  z nich miała odszukać opis ogrodu po pojawieniu się tam pierwszy raz Mary, druga grupa odszukała ogród wiosną, a trzecia grupa ogród jesienią. Po odszukaniu opisów udaliśmy się na dwór by wykorzystać resztki śniegu do namalowania farbami ogrodów z opisu. Praca nie była łatwa, część uczniów malowała rękoma, palcami, a nie pędzlami, inni oprócz farb do wykonania ogrodu używali zeschłych liść i patyków. Do poszczególnych ogrodów uczniowie dotarli skacząc przez skakanki, jak Mary Lennox, gdy otrzymała ją pierwszy raz od Marty.  Przy oglądaniu każdego ogrodu zadawałam pytania o to co pojawiło się w ogrodzie, na ile jest to zgodne z opisem, jakie trudności towarzyszyły uczniom. Część uczniów trudności w malowaniu przywiodły trudności związane z uprawą roślin i dbaniem o ogród. Jaki był cel tej lekcji? Czytanie ze zrozumieniem, a potem zamiana słów na obraz, a także uświadomienie uczniom, że dbałość o ogród wymaga wielu czynności i jest związana z niemałym wysiłkiem.