Cykl lekcji do "Opowieści wigilijnej"

Omawianie "Opowieści wigilijnej" rozpoczęliśmy od wskazania elementów świata przedstawionego oraz ustalenia, który z tytułów książki jest właściwy- "Opowieść wigilijna" czy "Kolęda prozą, czyli opowieść wigilijna o duchu." Omawiając układ wydarzeń, zaproponowałam uczniom napisanie streszczenia. Tę formę wypowiedzi wprowadziłam niedawno i wymagała ona jeszcze ćwiczeń. Na początku przypomnieliśmy wyznaczniki streszczenia. Napisaliśmy plan najważniejszych wydarzeń:
1. Postępowanie Scrooge'a.
2. Odwiedziny ducha Marleya.
3. Odwiedziny trzech duchów.
4. Przemiana Scrooge'a.

Po napisaniu streszczenia poprosiłam uczniów by jeszcze raz wskazali zdania, które odnoszą się do planu wydarzeń. Uczniowie zauważyli, że jedynie punkt 3 omówiony jest w 2 zdaniach, a reszta punktów to jedno zdanie streszczenia. Następnie poprosiłam by w tekście streszczenia uczniowie odszukali przymiotniki i przysłówki. Znaleźliśmy 2 przymiotniki. Zadałam uczniom pytania o długość wypowiedzi, poprosiłam o wskazanie zdania zawierającego ocenę, którego uczniowie nie znaleźli, ale za to przypomnieli sobie kolejną informację na temat streszczenia.
Kryteria sukcesu do lekcji uczniowie zapisali sami.

Kolejna lekcja dotyczyła szczegółowego omówienia wizyty 3 duchów. Uczniowie na osi czasu zaznaczali chronologicznie sytuacje, które oglądał Ebenezer Scrooge i duch.

Na osi czasu z duchem przeszłości pojawiły się wydarzenia:
- przybycie ducha,
- obraz dzieciństwa, szkoły i siostry
- praktyka u Fezwiga,
- widok narzeczonej,
- zniknięcie zjawy.

Na osi czasu z duchem teraźniejszości znalazło się:
- przybycie ducha,
- wizyta w domu buchaltera,
- odwiedziny siostrzeńca Freda,
- obejrzenie innych miejsc,
- odejście ducha.

Na osi czasu z duchem przyszłości zamieściliśmy:
- pojawienie się ducha,
- przysłuchiwanie się rozmowom o zmarłym,
- wizyta u handlarza Joe'go,
- oglądanie pokoju zmarłego Scrooge'a,
- przybycie do Buchaltera i widok rodziny w żałobie po śmierci Tima,
- pobyt na cmentarzu,
- obietnica poprawy,
- zniknięcie ducha.

By przydać emocji i ożywić tok lekcji, zaproponowałam przemianę zapisującego w ducha. Na ucznia, który podchodził do tablicy zarzucałam prześcieradło. Prawie wszyscy uczniowie mogli zaznać przemiany i chętnych do zaznania jej nie brakowało nawet po lekcjach.

Po tym ćwiczeniu przeszliśmy do pytania kluczowego: Dlaczego duchy wpadły z wizytą do Scrooge'a?
 Kryteria sukcesu jakie założyłam do lekcji to:
- znam nazwy duchów,
- wskazuję wydarzenia, które pokazują duchy bohaterowi,
- formułuję naukę płynącą z wizyty ducha.

NAZWA DUCHA	CO POKAZAŁ, JAKĄ WIZJĘ PRZEDSTAWIŁ?	JAKA NAUKA PŁYNIE Z WIZYTY DUCHA?

Informacje na osiach czasu wprowadzałam wspólnie z uczniami, natomiast tabele uczniowie uzupełniali samodzielnie. A potem sprawdzaliśmy wpisy wspólnie i ewentualnie uczniowie uzupełniali je. Lekcję uczniowie zakończyli zapisaniem odpowiedzi na pytanie kluczowe do lekcji.

Następna lekcja poświęcona lekturze dotyczyła ćwiczeń związanych z pisaniem dialogu. Lekcję rozpoczęliśmy od wyszukania cech łączących "Opowieść wigilijną" z baśnią "Dziewczynka z zapałkami." Uczniowie znaleźli ich całkiem sporo: czas świąt Bożego Narodzenia, podobny czas akcji, biedni ludzie, brak empatii u Scroge'a oraz osób "współczujących" dziewczynce," świat duchów- 4 duchy u Dickensa i duch babci u Andersena, dokonana przemiana- dziewczynka umiera, Ebenezer zmienia swe postępowanie.

Cel: kreuję nowe wydarzenia podczas spotkania bohaterów dwóch różnych utworów lit.
Kryteria sukcesu:
- znam treść baśni "Dziewczynka z zapałkami,"
- poprawnie zapisuję dialog,
- tworzę dialog dziewczynki z zapałkami ze Scroogem.

Przypomnieliśmy treść baśni, podzieliłam klasę na 2 grupy. Jedna z nich była Ebenezerem przed metamorfozą, druga dziewczynką z zapałkami. Zadaniem każdej z grup było zapisanie 5 kwestii dialogowych. Pod każdą z nich uczeń zostawiał miejsce na odpowiedź drugiej strony rozmowy. Po zapisaniu kwestii dialogowych swojego bohatera, zadaniem uczniów było znaleźć w zeszytach uczniów z drugiej grupy odpowiedzi, które pasują do napisanych przez nich kwestii. Zabawa była przednia, a ćwiczenie skłaniało do myślenia i ruchu. Cenne było także czytanie cudzych kwestii i uwagi na temat ewentualnego błędu ort. czy językowego.

Kolejna lekcja zaproponowana uczniom dotyczyła charakterystyki Ebenezera Scrooge'a. Uczniowie dość długo oswajają tę formę wypowiedzi, dlatego postanowiłam przygotować ją krok po kroku. Może to doświadczenie w pisaniu przyda im umiejętności.

CHARAKTERYSTYKA SCROOGE’A

Wstęp:

-przedstawienie postaci: z jakiej książki pochodzi, gdzie mieszka, czym się zajmuje, czy ma rodzinę, dlaczego nazwisko Scrooge pojawiało się obok nazwiska Marley.

---------------------------------------------------------------------------------------------------------

Rozwinięcie:

- wygląd zewnętrzny- opis wyglądu znajdziesz, w zależności od wydania, w strofce 1 lub rozdziale 1 ( na początku),

- usposobienie- choleryczne (człowiek taki łatwo wpada w złość, jest ponury, kłótliwy, nerwowy, gwałtowny, pieniaczy), flegmatyczne (człowiek taki jest powolny, spokojny, łagodny), melancholijne (człowiek jest skłonny do zadumy, smutny, zamyślony), sangwiniczne (człowiek jest dynamiczny, zmienny, wesoły),

- cechy charakteru – przedstaw 3 cechy charakteru i uzasadnij je przykładami z książki powołując się na konkretne zachowania bohatera. Wybierz cechy z podanych niżej. Pamiętaj, że podane niżej cechy możesz zaprzeczyć: litościwy- nielitościwy, leniwy- pracowity.

Człowiek z charakteru może być: ambitny, apodyktyczny, chciwy, dwulicowy, zarozumiały, leniwy, opiekuńczy, lojalny, litościwy, miłosierny, interesowny, infantylny, podejrzliwy, naiwny, pyszałkowaty, przewidujący, uczciwy, wyrozumiały, wyrachowany, serdeczny, przyjacielski, wścibski.

- emocjonalność- skłonność do przeżywania emocji, wrażliwość na coś lub kogoś. Jaki jest stosunek bohatera do ubogich, pracownika Boba, innych ludzi? Jaki był przed przemianą?

Bohater może być: płaczliwy, czuły, serdeczny, obojętny, gruboskórny, życzliwy, opiekuńczy, przyjazny, szorstki, oschły. Podane cechy możesz zaprzeczyć: życzliwy- nieżyczliwy.

- opinie innych bohaterów o postaci. Przypomnij sobie jak zachowywała się rodzina buchaltera, jaki był stosunek jej członków do Scrooge’a, co o bohaterze mówili współpracujący z nim kupcy.

- napisz o bohaterze jako postaci dynamicznej, czyli takiej, która uległa przemianie. W swojej wypowiedzi nie zapomnij wskazać co wpłynęło na zmianę i jak bohater zachowywał się po zmianie.

---------------------------------------------------------------------------------------------------------

Zakończenie:

- Twoja opinia na temat Scrooge’a- jak oceniasz bohatera, czy jest on postacią pozytywną, czy negatywną, co wpłynęło na Twoją opinię.

Użyj w charakterystyce przynajmniej dwóch związków frazeologicznych:

- czarny charakter- postać negatywna, zły człowiek

- człowiek o mocnym charakterze- człowiek zdecydowany, nieprzejednany, pewien swoich racji,

- człowiek z charakterem- ktoś mający silną osobowość, nieugięty,

- mieć węża w kieszeni- być skąpym,

- bez zmrużenia oka- bezwzględnie,

- być bez serca- być złym, bezwzględnym,

- typ spod ciemnej gwiazdy- niegodziwiec, człowiek podły,

- zimny jak głaz- nieczuły, bezwzględny,

- mieć serce z kamienia- być złym, nieczułym, obojętnym na cudze nieszczęście,

- mieć twarde serce- być nieczułym, nie wzruszać się,

- ośli upór- uporczywa niechęć do zmiany,

- mieć coś we krwi- mieć cechę niezaprzeczalną, wrodzoną,

- coś jest komuś nie w smak- coś się komuś nie podoba,

-burzy się w kimś krew- doprowadza kogoś do rozdrażnienia, oburzenia,

- ciskać gromy na coś/ na kogoś- głośno oburzać się, złościć na coś/ na kogoś.

Związki frazeologiczne ze Słownika frazeologicznego pod red. A. Nowakowskiej, Warszawa 2005

Następna lekcja z celem: tworzę krótkie formy wypowiedzi nawiązujące do lektury ,,Opowieść wigilijna" została zrealizowana o godz. 7.10. Wykorzystując brak dziennego światła i ciemność za oknem, chciałam by uczniowie poczuli trud pracy przy świecach i wcielili się w Boba Cratchita czy Ebenezera Scrooge'a.

Stacje zadaniowe do "Opowieści wigilijnej" z krótkimi formami wypowiedzi: ogłoszenie, zaproszenie, zawiadomienie i kartka świąteczna, najlepiej wydrukować dwustronnie. Po jednej stronie znajduje się zadanie, po drugiej ściąga 

z informacjami na temat tego, co powinna zawierać wypowiedź.

Napisz zaproszenie na kolację wigilijną do Scrooge’a. Zaproś na nią rodzinę Roberta Cratitcha.

Ważny wyraz: zapraszam, kto?, kogo?, gdzie?, kiedy?, po co? 

Wciel się w Scrooge’a i napisz życzenia świąteczne dla Freda.

Napisz, czego Scrooge może życzyć siostrzeńcowi z okazji świąt Bożego Narodzenia.

  

Zawiadom mieszkańców Londynu o zmianie jaka zaszła w Scrooge’u pod wpływem przyjrzenia się swojemu życiu.
Ważny wyraz: zawiadamiam, kto?, kogo?, gdzie?, kiedy?, po co?

Napisz ogłoszenie o sprzedaży kantoru „Scrooge i Marley.”

Ważny wyraz: sprzedam, kupię.

Opisz przedmiot ogłoszenia, napisz proponowaną cenę, informację na temat ewentualnej możliwości negocjacji, informacje kontaktowe.

Pogratuluj Scrooge'owi zmiany.

Ważny wyraz: gratuluję, czego? Uzasadnij, dlaczego gratulujesz.

Omawianie lektury zakończyłam zadaniem projektowym. Wybrałam 5 osób i poprosiłam o to, by dobrali sobie zespół. Każdy zespół wylosował wcześniej jeden rozdział książki. Zadaniem uczniów było pokazanie rozdziału w formie przedstawienia teatralnego. Prosiłam by nie uczyli się dialogów na pamięć, ale odtworzyli ich sens. Zadanie nastręczyło trudności w dzieleniu się obowiązkami, przygotowaniach, ustalaniu czasu na próby, ale efekt był wspaniały.